5 listopada 2021 r. w warszawskim Centrum Nauki Kopernik rusza nietypowa wystawa pt. „Przyszłość jest dziś” – nietypowa, bo traktująca o tym, co dopiero będzie.

Pierwsza jej część – Cyfrowy mózg? – przybliży gościom naukowe innowacje, które mają pomóc kształtować przyszłość, w tym sztuczną inteligencję i technologię uczenia maszynowego. Znajdą się tu między innymi rozwiązania, które być może całkiem niedługo znajdą swoje stałe miejsce w domu przeciętnego Kowalskiego. Nie zabraknie też aspektu motoryzacyjnego – wyobrażenie motoryzacji jutra będzie reprezentować koncepcyjny, autonomiczny Mercedes F 015 Luxury in Motion (z ang. luksus w ruchu), który interpretuje samochody przyszłości jako zautomatyzowane, mobilne strefy relaksu. Po raz pierwszy model ten został zaprezentowany na targach elektroniki użytkowej w Las Vegas w 2015 r.

Wystawa stara się poszukać odpowiedzi na pytania takie jak: czy można ufać maszynom? Jak „myśli” sztuczna inteligencja? Czy roboty mogą kłamać? I czy cyfrowe technologie nie wygenerują nowych problemów? Centrum Nauki Kopernik podejmuje próbę zaprezentowania tego, co może czekać nas w niedalekiej przyszłości oraz możliwości, jakie daje ultranowoczesna rzeczywistość. Innymi słowy – zaprasza w hipotetyczną podróż na koniec XXI w.

Wystawa ma zainspirować gości do zastanowienia się, w jakiej przyszłości chcemy żyć i jak możemy na nią wpłynąć. Łącznie ekspozycja będzie składać się z około 80 eksponatów przybliżających zarówno korzyści, jak i zagrożenia wynikające z zastosowania cyfrowych technologii, a także możliwe kierunki rozwoju nauki – oraz ich konsekwencje.

Na całą wystawę składają się trzy części. Pierwsza z nich, pt. „Cyfrowy mózg?”, wystartowała w piątek, 5 listopada i będzie poświęcona przede wszystkim cyfrowym technologiom. Zabierze gości w świat algorytmów, robotów i wynalazków, zadając pytania o granice zaufania, prywatności, bezpieczeństwa oraz komfortu. A także podejmie próby sformułowania nowych definicji sztuki i kreatywności.

Odwiedzający będą mogli sprawdzić, jak sztuczna inteligencja sprawdza się w rzeczywistości i przetestować swoje zaufanie do maszyn. Wśród wynalazków prezentowanych na wystawie znalazł się autonomiczny Mercedes F 015 Luxury in Motion.

Za sprawą czujników i dostępu do sieci oraz do wielkich zasobów danych współczesne pojazdy potrafią „myśleć” i oferują możliwość jazdy częściowo zautomatyzowanej. Koncept Mercedesa idzie jednak dalej: po zamknięciu drzwi zamienia się w mobilny salon na kołach, który samodzielnie zawozi swoich pasażerów we wskazane miejsce. Pasażerem staje się tu również kierowca – przednie fotele pojazdu można obrócić o 180 stopni, zwracając się twarzą do osób siedzących z tyłu. Poza rozmową czas podróży można wykorzystać także do pracy lub odpoczynku.

Kolejna istotna cecha prototypu to wymiana informacji między podróżującymi, oprogramowaniem pojazdu i otoczeniem. Informacje przekazywane są za pośrednictwem sześciu ekranów zintegrowanych z kokpitem oraz bocznymi i tylnymi panelami. Pasażerowie mogą intuicyjnie sterować funkcjami pojazdu za pomocą gestów, ruchów gałek ocznych lub poprzez polecenia dotykowe.

Poza wynalazkami bardziej praktycznymi, pierwsza część wystawy „Przyszłość jest dziś” przybliży temat robotów jako... artystów. Czy utwory skomponowane przez sztuczną inteligencję można w ogóle nazwać sztuką? Nie dla każdego odpowiedź jest oczywista, ale niektórzy nie mają wątpliwości – w 2018 r. w jednej z nowojorskich galerii sztuki obraz wygenerowany na podstawie algorytmu sprzedano za zawrotną sumę kilkuset tysięcy dolarów.

Pozostaje także kwestia relacji. Goście wystawy mogą sprawdzić, jak korzystając z odkryć technologicznych – porozmawiać z hologramową postacią, czy obejrzeć robotyczne niemowlę..

Latem i jesienią 2022 r. Centrum Nauki Kopernik uruchomi kolejno dwie następne części wystawy. Pierwsza z nich będzie starała się odpowiedzieć na pytanie, jak będzie wyglądała przyszłość naszej planety. Poruszy kwestie takie jak postępująca degradacja środowiska naturalnego, globalne ocieplenie, miasta przyszłości czy kolonizacja kosmosu. Udostępnione zostaną tu także różnorodne dane przestrzenne i statystyczne, m.in. dotyczące zmian stężenia CO2 oraz średniej temperatury.

Trzecia część wystawy będzie związana m.in. z medycyną przyszłości i cyborgizacją. Skłoni do zastanowienia się nad granicami troski o zdrowie oraz jakość życia. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom technicznym możemy bezinwazyjnie zaglądać do wnętrza ludzkiego ciała, precyzyjnie je badać, diagnozować choroby i planować zabiegi. Wśród eksponatów ilustrujących te zagadnienia znajdą się na przykład biodrukarka 3D drukująca tkanki, interfejs mózg-komputer oraz laboratorium biohakera.

Wystawie „Przyszłość jest dziś” towarzyszy program edukacyjny o tej samej nazwie. Podczas spotkań edukatorów i ekspertów z młodzieżą i nauczycielami omawiane są zagadnienia związane m.in. ze sztuczną inteligencją, cyfryzacją i robotyzacją.. Wystawa i program edukacyjny „Przyszłość jest dziś” powstały w ramach projektu „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych”, realizowanego przez KPRM i NASK.

Foto: W. Kompała